အေျခခံဂီတသီအုိရီ - ၁

ဂီတသင္ခန္းစာမ်ားကို စနစ္တက် သင္ယူေလ့လာဖို႔ ဂီတသီအိုရီအနည္းအက်ဥ္းကို ေလ့လာရပါေတာ့မယ္ ။ သီအိုရီဆိုလို႔ ေခါင္းမကိုက္ပါနဲ႔ဗ်ာ ။ ဂီတသမားတိုင္း မရွိမျဖစ္သိသင့္တဲ့ ဗဟုသုတေလးေတြပါ ။ လြယ္ကူျပီး စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းပါတယ္ ။ ပထမဆုံး ... ဂီတသီအိုရီမွာ ပါဝင္တဲ့ ေခါင္းစဥ္တစ္ခ်ိဳ႔ကို အၾကမ္းမ်ဥ္း တစ္ေခါက္ေလာက္ မွတ္သားလိုက္ရေအာင္ ။ ။

(Sound)အသံ

Sound is the result of sound wave or vibrations of the air.

ရွင္းပါတယ္ ... ေနာ္ :D ။ အသံဆိုတာ ေလလႈိင္းေတြရဲ႕တုန္ခါႏႈန္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတာ ။ ေလထုရဲ႕ တုန္ခါျခင္းေတြကို အသံလႈိင္းလို႔ ေခၚပါတယ္ ။ အဲလို ... စတင္ထြက္ေပၚလာတဲ့ ေနရာမွ ေလထုရဲ႕ တုန္ခါျခင္းေၾကာင့္ ေလလႈိင္းမ်ားျဖစ္ေပၚလာျပီး ...  ေလထုထဲမွ ၾကားခံအဆင့္ဆင့္ျဖတ္သန္းကာ ... ခင္ဗ်ားရဲ႕ နားဆီကိုေရာက္လာတဲ့ အသံ၂မ်ိဳး ရွိပါတယ္ ။ အဲဒါကေတာ့ ... သာယာသံ ႏွင့္ ဆူညံသံ တို႔ ျဖစ္ပါတယ္ ။ အဲဒီ၂ခု ဘာေတြ ကြာျခားလည္း ၾကည့္ရေအာင္ ။

(Musical sound) ဂီတသံ

Musical sound is produced by regular or continuous vibration .

ရူပေဗဒသေဘာအရ ... ဂီတသံဆိုတာ တုန္ခါႏႈန္းမ်ား အဆက္မျပတ္ (သို႔) ညီညာစြာ ထြက္ေပၚေနတဲ့ အသံေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ။ တနည္းအားျဖင့္ သာယာနာေပ်ာ္ဘြယ္ျဖစ္ေစတဲ့ အသံ (ဝါ) ဂီတသံေတြ ဆိုတာ အဆက္မျပတ္ ညီညာတဲ့ တုန္ခါႏႈန္းေတြ ပါပဲ ။ ညီညာတဲ့ တုန္ခါႏႈန္းေတြေၾကာင့္လည္း သာယာနာေပ်ာ္ဖြယ္ျဖစ္တယ္လို႔ ခင္ဗ်ား ခံစားရတာ ျဖစ္ပါတယ္ ။

(Noise)ဆူညံသံ

Noise is produced by irregular vibration.

ဆူညံသံေတြကေတာ့ ပုံမွန္မဟုတ္တဲ့ ၊ မညီညာတဲ့ တုန္ခါျခင္းမွ ထြက္လာတဲ့အသံေတြပါ ။ တနည္းအားျဖင့္ သာယာသံမဟုတ္ရင္ noise လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္ ။ ဥပမာ - ကားဟြန္းသံ ၊ ဖန္ခြက္ကြဲသံ ၊ ေအာ္ၾကီးဟစ္က်ယ္ လင္မယားရန္ျဖစ္သံ ၊ ဝုန္းကနဲ တံခါးေဆာင့္ပိတ္သံ ၊ ေလာ္စပီကာသံ .. အဲဒါေတြအကုန္လုံး noise ထဲ ထည့္ထားလုိက္ဗ်ာ ။ ဂီတသံႏွင့္ ဆူညံသံတို႔ရဲ႕ တုန္ခါႏႈန္းမ်ားကို ေအာက္က ဥပမာပံုမွာ ယွဥ္ျပထားပါတယ္ ။

Tone

Any musical sound is called Tone .

ဂီတသံ (ဝါ) တူရိယာသံေတြကို  Tone ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရျဖင့္ ေခၚေဝၚ အသံုးျပဳၾကပါတယ္ ။ ဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔က မည္သည့္ ဂီတသံကိုမဆို Tone လို႔ ေခၚႏိုင္ပါတယ္ ။ ဂီတသံေတြမွာ သံစဥ္နိမ့္ ၊ ျမင့္ မတူညီတဲ့အသံ ၁၂ သံ (twelve tones) ရွိပါတယ္ ။ အဲဒါကို piano ျဖင့္ ဥပမာေပးျပီး ရွင္းျပပါမယ္ ။ သီအိုရီကို pianoနဲ႔တြဲျပီးေလ့လာတဲ့အခါ ပိုျပီး လြယ္ကူရွင္းလင္းပါတယ္ ။ pianoရဲ႕ Middle C ခလုတ္မွစ၍ ၾကည့္ပါ ။ C , D , E , F , G , A , B ဆိုတဲ့ အျဖဴေရာင္ခလုတ္ 7ခု ရွိပါတယ္ ။ အျဖဴေရာင္ခလုတ္မ်ားရဲ႕ ၾကားမွာ အနက္ေရာင္ခလုတ္ ၅ခု ရွိပါတယ္ ။ အဲဒါေတြကေတာ့ အျဖဴေရာင္ခလုတ္ C ႏွင့္ D , D ႏွင့္ E , F ႏွင့္ G , G ႏွင့္ A , A ႏွင့္ B တုိ႔ရဲ႕ၾကားမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။ အျဖဴေရာင္ခလုတ္ ၇ခုႏွင့္ အနက္ေရာင္ခလုတ္၅ခု စုစုေပါင္း၁၂ခု ၊ ဂီတသံ၁၂သံ ျဖစ္ပါတယ္ ။ အဲဒီ ၁၂သံကို one octave လို႔ေခၚပါတယ္ ။ piano တစ္လံုးမွာ သံစဥ္ 7 octaves အထိ တီးခတ္ႏိုင္ျပီး ၊ ဂစ္တာမွာေတာ့ ပ်မ္းမွ် 3 ovtaves ၊ အမ်ားဆံုး 4 octaves အထိပဲ တီးခတ္ႏိုင္ပါတယ္ ။

Pitch

Pitch is the highness or lowness of a musical sound.

ဂီတသံမွာ တုန္ခါႏႈန္းေတြ မတူညီၾကတဲ့အတြက္ အသံနိမ့္ ၊ အသံျမင့္ စသည္ျဖင့္ ကြဲျပားေနပါတယ္ ။ အသံျမင့္ေတြက တုန္ခါႏႈန္းမ်ားျပီး အသံနိမ့္ေတြက တုန္ခါႏႈန္း နည္းပါးၾကပါတယ္ ။ အဲဒီမတူညီတဲ့ ဂီတသံနိမ့္ ၊ ျမင့္ေတြကို Pitch လို႔ ေခၚပါတယ္ ။ 

Intervals

An Interval is the measure of the difference in pitch between any two musical sound.

 Interval ဆိုတာ ဂီတႏုတ္၂လံုး (သို႔) ဂီတသံႏွစ္ခုရဲ႕ အကြာအေဝး (သို႔) သံစဥ္နိမ့္ ၊ ျမင့္ ျခားနားခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္ ။  ဂီတရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပုံကို ေလ့လာဖို႔အတြက္ Interval ဟာ အေျခခံအက်ဆံုးႏွင့္ အေရးအၾကီးဆံုး ေဒါက္တိုင္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္ ။ Intervalကို ခ်ဥ္းကပ္ဖို႔ အရင္ဆံုးေလ့လာဖို႔ကေတာ့ Half-step ႏွင့္ Whole-step ပါ ။ Half-step ဆိုတာ တဝက္သံ ျဖစ္ျပီး ၊Whole-step ဆိုတာကေတာ့  အသံျပည့္ ျဖစ္ပါတယ္ ။ ေအာက္မွာ အေသးစိတ္ ထပ္ရွင္းျပ ထားပါတယ္ ။

Half-step or Semi-tone (ထက္ဝက္သံ)

A half-step or semi-tone is the smallest difference of musical interval in pitch.

Half-step (သို႔) semi-tone ဆိုတာ ဂီတသံေတြရဲ႕ အနည္းဆံုး၊ အငယ္ဆံုး သံစဥ္ကြာျခားခ်က္ျဖစ္ပါတယ္ ။ ဥပမာ - C  မွ C# , E မွ F , F# မွ G .. စသည္တို႔မွာ Half-stepမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္ ။ pianoမွာ ကပ္လ်က္ခလုတ္မ်ား (အျဖဴမွအမည္း) တို႔ျဖစ္ျပီး ၊ ဂစ္တာမွာဆိုရင္လည္း  ကပ္လ်က္ လက္ကြက္မ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္ ။

Whole step or Whole tone (အျပည့္သံ)

A Whole step or Whole tone is the equivalent of two Half-steps .

Whole step ဆိုတာေတာ့ အျပည့္သံပါ ။ Half step ၂ခုႏွင့္ ညီမွ် ပါတယ္ ။ ဥပမာ - C မွ D , Eb မွ F , G♯ မွ A♯ … စတဲ့ Half step ၂ခုရွိတဲ့  အကြာအေဝးတိုင္းဟာ whole step မ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္ ။ ဂစ္တာမွာေတာ့ လက္ကြက္ ၁ကြက္ေက်ာ္မွ အသံမ်ားျဖစ္ပါတယ္ ။

( အထက္ပါ ပုံထဲကအတုိင္း ကပ္လ်က္အသံမ်ားမွာ Half step မ်ား ျဖစ္ၾကျပီး ၊ Half step ၂ခု ေပါင္းထားေသာ တကြက္ေက်ာ္မွ အသံမ်ားသည္ whole step မ်ား ျဖစ္ပါသည္ ။ )

Degree

A Degree is a step. The step may be either a Half step or Whole step, but it is always from one letter to the next letter.

မည္သည့္ Half step (သို႔) Whole step မဆို Degree လို႔ေခၚပါတယ္ ။ သို႔ေသာ္ letter (အကၡရာ)မ်ား ကြဲျပားရပါမယ္ ။ ဥပမာ- A ႏွင့္ B သည္ Whole step ၊ B ႏွင့္ C သည္ Half step မ်ားျဖစ္ၾကျပီး ၊ ၄င္းတို႔  ၂ခုလံုးသည္ Degree မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္ ။ Degreeတြင္ A မွ A♯ , C မွ C♯ ဟူ၍မရွိပါ ။ letter (အကၡရာ)မ်ား ကြဲျပားရမည္ကို သတိျပဳပါ ။ A မွ Bb, C မွ Db ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္ ။ 

ဒီေန႔ေတာ့ ဒီေလာက္ပါပဲ ။ ေနာက္ေန႔ေတြမွာ ဒီထက္ပိုျပီး အေသးစိတ္ အေၾကာင္းအရာေတြကို ထပ္ျပီး ေလ့လာၾကပါမယ္ ။ ရႊင္လန္းခ်မ္းေျမ႔ၾကပါေစဗ်ာ ။

(လူတစ္ေယာက္)